Hamotsie lechem mien ha’arets

Lechem, לחם, brood. Dit woord betekent ook wel maaltijd. Het is ook de stam van het woord dat oorlog betekent (Milchama, מלחמה), omdat vele oorlogen worden gevoerd terwille van deze noodzakelijke behoefte der volkeren.

In de Joodse traditie neemt brood een hele belangrijke rol in. Wanneer er een speciale maaltijd is vanwege Sjabbat of een feestdag, dan wordt daar brood bij ‘gebroken’. We zeggen dan: “Geprezen bent U, G’d van onze wereld, die het brood uit de aarde doet voortkomen”. Ook bij andere feestelijkheden, zoals een huwelijk, waarbij na de plechtigheid altijd een maaltijd wordt georganiseerd, neemt het brood deze belangrijke plek in.

Voordat het brood klaar is, wordt heel wat arbeid verricht. In alle handelingen, vanaf het zaaien tot en met het bakken van het brood, zit heel wat tijd en energie. Veel van de tijd en energie die wij mensen verbruiken, is ten behoeve van het eten en verteren van ons voedsel. Wanneer we, voordat we iets eten en nadat we hebben gegeten, de schepper hiervoor danken, slaat dat ook gelijk terug op alle tijd en energie die we ten behoeve daarvan hebben gebruikt. En daarmee dus ook op een belangrijk deel van onze levens.

Op die manier daalt de zegen niet alleen neer op het eten, maar ook op een deel van ons en onze wereld. En als dat eten dan nog extra lekker of bijzonder is, zoals de in dit boek beschreven broodsoorten, dan wordt de dankbaarheid alleen maar groter.

Moge dit boek daar een bijdrage toe zijn.

Rabbijn Wim van Dijk, 2021